1. Giới thiệu chung
Khái niệm liệu pháp hoá dược: Sử dụng thuốc để điều chỉnh hoạt động của hệ thần kinh và các quá trình sinh học, giúp cải thiện triệu chứng rối loạn tâm thần.
Vai trò trong điều trị: Là một phần quan trọng của phác đồ, thường kết hợp cùng liệu pháp tâm lý và các biện pháp hỗ trợ khác.
2. Cơ chế hoá dược của thuốc trong điều trị
Các thuốc tác động lên hệ thống dẫn truyền thần kinh (serotonin, dopamine, noradrenaline, GABA…) để điều chỉnh mất cân bằng hoá học trong não.
Giúp:
Ổn định tâm trạng
Giảm lo âu, căng thẳng
Kiểm soát các hành vi bốc đồng hoặc hoang tưởng
Cải thiện giấc ngủ và khả năng tập trung
3. Tác dụng của thuốc
Giảm nhanh và hiệu quả các triệu chứng gây ảnh hưởng đến công việc, học tập và sinh hoạt.
Ngăn bệnh tiến triển nặng, giảm nguy cơ tái phát.
Tạo điều kiện thuận lợi để bệnh nhân tham gia các liệu pháp khác.
4. Những thắc mắc thường gặp
Uống thuốc lâu có bị lệ thuộc không?
→ Giải thích: Thuốc tâm thần không gây nghiện như ma tuý, nhưng cần dùng đúng liều và thời gian để tránh tái phát.
Tác dụng phụ của thuốc có nguy hiểm?
→ Giải thích: Hầu hết tác dụng phụ nhẹ, có thể giảm dần; bác sĩ sẽ theo dõi và điều chỉnh liều.
Có phải uống thuốc suốt đời không?
→ Giải thích: Tuỳ bệnh lý, phần lớn bệnh nhân có thể giảm liều hoặc ngừng khi ổn định.
Thuốc có làm thay đổi tính cách không?
→ Giải thích: Thuốc giúp cân bằng cảm xúc và hành vi, không làm thay đổi bản chất con người.
5. Quy trình kê đơn và theo dõi tại phòng khám
Khám lâm sàng, chẩn đoán chính xác.
Lựa chọn thuốc phù hợp từng cá nhân.
Theo dõi định kỳ để đánh giá hiệu quả và điều chỉnh.
Tư vấn đầy đủ về cách dùng thuốc, lưu ý khi kết hợp với các liệu pháp khác.
Thuốc điều trị các rối loạn tâm thần được thiết kế để điều chỉnh sự mất cân bằng trong hoạt động của hệ thần kinh trung ương, đặc biệt là các chất dẫn truyền thần kinh (neurotransmitters) như serotonin, dopamine, norepinephrine, GABA… Mỗi nhóm thuốc có cơ chế tác động khác nhau:
Thuốc chống trầm cảm: tăng nồng độ serotonin và/hoặc norepinephrine tại khe synap, cải thiện khí sắc, giảm lo âu, tăng động lực.
Thuốc chống loạn thần: điều hòa hoạt động của dopamine và các thụ thể liên quan, giúp giảm hoang tưởng, ảo giác, kích động.
Thuốc giải lo âu và an thần: tăng cường tác dụng của GABA – chất dẫn truyền ức chế – từ đó giúp thư giãn, giảm căng thẳng và cải thiện giấc ngủ.
Thuốc điều chỉnh khí sắc: điều chỉnh dao động bất thường trong hoạt động điện và hóa học của não, giúp kiểm soát các giai đoạn hưng cảm hoặc trầm cảm.
